Naśladowanie Chrystusa Tomasz a Kempis
KSIĘGA I
„ZACHĘTY POMOCNE DO ŻYCIA DUCHOWEGO”
ROZDZIAŁ I
O NAŚLADOWANIU CHRYSTUSA I ODRZUCENIU ŚWIATOWOŚCI
1. Kto idzie za mną, nie błądzi w ciemnościach – mówi Pan. Oto słowa Chrystusa, w których
zachęca nas, abyśmy Go naśladowali, jeśli chcemy naprawdę żyć w świetle i uwolnić się od
ślepoty serca. Starajmy się więc rozpamiętywać jak najgorliwiej życie Jezusa Chrystusa.
2. Nauka Chrystusa przewyższa wszystkie nauki świętych, a kto zdobędzie jej ducha,
znajdzie w niej mannę ukrytą. Są ludzie, którzy nawet z częstego słuchania Ewangelii
niewiele wynoszą gorliwości, bo nie mają w sobie ducha Chrystusowego. A przecież kto
pragnie zrozumieć i pojąć w całej pełni słowa Chrystusa, powinien starać się według Niego
kształtować całe swoje życie.
3. Cóż ci przyjdzie ze wzniosłej dysputy o Trójcy Świętej, jeśli nie masz współczucia dla
ludzi, a więc nie możesz podobać się Bogu w Trójcy Świętej? Naprawdę, wzniosłe słowa nie
czynią świętego ani sprawiedliwego, ale życie prawe czyni człowieka miłym Bogu. Wolę
odczuwać skruchę niż umieć ją zdefiniować. Choćbyś znał całą Biblię na wyrywki i wszystkie
mądre zdania filozofów, cóż ci z tego przyjdzie, jeśli nie masz miłości i łaski Boga? “Marność
nad marnościami i wszystko marność” oprócz jednego: miłować Boga i Jemu służyć. To jest
mądrość najwyższa: przez odrzucenie świata dążyć do Królestwa niebieskiego.
4. Marnością jest gromadzić bogactwa, które przeminą, i w nich pokładać nadzieję.
Marnością także – zabiegać o własne znaczenie i piąć się na coraz wyższe szczeble
godności. Marnością – iść ślepo za zachęceniami ciała i szukać tego, co kiedyś przyjdzie
ciężko odpokutować. Marnością jest pragnąć długiego życia, a nie dbać o życie dobre.
Marnością – przykładać wagę tylko do teraźniejszości, a o przyszłości nie myśleć. Marnością
– miłować to, co tak szybko przemija, a nie śpieszyć tam, gdzie radość nieprzemijająca. Miej
często w pamięci to zdanie: Nie nasyci się oko widzeniem, a ucho nie napełni się
słyszeniem. Staraj się więc odciągać serce od rzeczy widzialnych, a zwracaj się ku
niewidzialnym. Bo ci, co zawierzają tylko poznaniu zmysłów, plamią sumienie i tracą łaskę
Boga.
ROZDZIAŁ II
O POKORZE W OCENIE SAMEGO SIEBIE
1. Każdy człowiek z natury pragnie wiedzy, lecz cóż warta wiedza bez bojaźni Boga?
Niewątpliwie lepszy jest skromny wieśniak służący Bogu niż dumny filozof, który o sobie nie
myśląc bada ruchy ciał niebieskich. Ten, kto zna dobrze samego siebie, dostrzega własną
brzydotę i nie lubuje się w ludzkich pochwałach. Gdybym wiedział wszystko, co można
wiedzieć na świecie, a nie trwał w miłości, cóż by mi to pomogło w oczach Boga, który sądzić
mnie będzie z tego, co czyniłem?
2. Ucisz w sobie nadmierną żądzę wiedzy, bo płynie z niej wielki niepokój i wielkie złudzenie.
Uczeni pragną, aby ich widziano i chwalono, jacy to są mądrzy. Jest wiele rzeczy, których
znajomość niewiele albo wcale nie przynosi duszy pożytku. Jakże niemądry jest ten, kto
zabiega o wszystko, tylko nie o to, co służy jego zbawieniu. Nadmiar słów nie nasyca duszy,
ale dobre życie uspokaja umysł, a czyste sumienie przybliża do przyjaźni Boga.
3. O ile więcej i lepiej umiesz, o tyle surowiej będziesz sądzony, jeżeli życie twoje w tym
samym stopniu nie będzie świętsze. Nie nadymaj się z powodu sztuki czy wiedzy, lecz raczej
lękaj się otrzymanej umiejętności. Jeśli zdaje ci się, że wiele umiesz i wiele rozumiesz,
wiedz, że jest wiele więcej rzeczy, których nie wiesz. Nie przeceniaj swej wiedzy, przyznawaj
się raczej do niewiedzy. Czemu miałbyś się wynosić nad innych, gdy tylu jest od ciebie
uczeńszych i bardziej doświadczonych? Jeśli chcesz z pożytkiem się uczyć i wiedzieć coś
naprawdę, znajdź radość w tym, że ludzie nie wiedzą o tobie i mają cię za nic.
4. Oto największa i najlepsza szkoła: poznać naprawdę samego siebie i odwrócić się od
siebie. O sobie samym niewiele mniemać, a o innych zawsze jak najlepiej – to mądrość, to
jest doskonałość. Nawet gdybyś widział, że ktoś jawnie grzeszy albo dopuszcza się zbrodni,
nie powinieneś uważać się za lepszego, bo nie wiesz, jak długo wytrwasz w dobrym.
Wszyscy jesteśmy ułomni, lecz ty nie sądź, że ktoś mógłby być bardziej ułomny od ciebie.